– गोविन्द शर्मा
सपना देख्ने र बाँड्ने काम राजनीतिक दलका नेताले गर्थे । त्यही भएर जनताले नेतालाई खासै विश्वास गर्दैनन् । तर, यसपटक आमजनताको सपनालाई तुषारापात गरेर ‘सरकार’ ‘नेता’ बनेको छ । नेतासरह सरकारले यो दशैँ (२०७४) भित्र मेलम्चीको पानी काठमाडौंबासीलाई वितरण गर्ने भनेर मख्ख पारिरहेको थियो तर, जब प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा स्वयं बुधबार मेलम्चीको मुहानमै पुगे तब थाहा भयो की मेलम्ची यो होइन, यही रफ्तारमा कमी आउन नदिए मात्र अर्को दशैँसम्ममा आउने रहेछ ।

अन्तरिम सरकारका तत्कालीन प्रधानमन्त्री कृष्णप्रसाद भट्टराईले २०४७ सालमै मेलम्चीको पानी काठमाडौं ल्याएर सडक पखाल्छु भन्दै भाषण गरेका थिए । नेताका हिसाबले झण्डै तीन दशकअघि गरेको भाषण वा भनौं देखेको र देखाएको सपना बरु सही मान्न सकिने स्थिति आउँदैछ तर, विगत केही वर्षदेखि सरकारले नै नयाँ वर्ष र दशैँ भन्दै जनतालाई देखाएको सपना बरु यसपटक पनि झूट साबित भएको छ । किनभने २०७३ बैशाखमा जसरी पनि मेलम्ची काठमाडौंमा आउँछ भने तर भएन, त्यसपछि दशैैँ हुँदै तीन महिनाअघि २०७४ को बैशाखको सपना पनि तुहिएको थियो ।

भट्टराईलाई धेरैले वर्षौंसम्म उडाए, आखिर जे भए पनि सरकारभन्दा ती नेता नै सही ठहरिए । सन् १८८३ मा वीर शमशेरले बिछ्याएका पाइपबाट अहिलेसम्म काठमाडौंमा खानेपानी वितरण भइरहेको छ । अहिले आयोजना कार्यान्वयन निर्देशनालय (पीआईडी) ले खानेपानीका लागि पाइप बिछ्याइरहेको छ । मेलम्चीको सुरुङ खन्ने काम चीनको एउटा कम्पनीले सन् २००१ बाट थाले पनि नसकेर बीचैबाट भाग्नु पनि हाम्रा लागि दुर्भाग्य बन्यो भने त्यसपछि सन् २०१३ देखि इटालियन कम्पनी सीएमसीले काम गरिरहेको छ । यसबीच पनि भूकम्प जानु र त्यसपछि भारतले नाकाबन्दी गर्नुले झण्डै एक वर्षभन्दा बढी समय मेलम्ची अड्किनु पनि हाम्रो दुर्भाग्य हो ।

जतिबेला काठमाडौंबासीलाई खानेपानीको समस्या खासै थिएन, त्यहीबेला देखिएको सपना खासमा अहिलेका लागि रहेछ र काठमाडौंबाट झण्डै चार घण्टा दूरीको सवारी यात्राबाट पुगिने सिन्धुपाल्चोकको हेलम्बुमा पुगेर उनले यो सपना नदेखेको भए सायद राजधानी मात्र होइन काठमाडौं उपत्यकाबासीलाई सरकारले खानेपानीको व्यवस्थापन कसरी गथ्र्यो होला ? आमजनताको प्रश्न हुन्थ्यो सायद । जेहोस्, मेलम्चीले संघीयतामा गएको देश नेपालका नागरिकलाई ढिलोछिटो प्रशस्त पानी पिलाउन सम्भव हुने देखिएको छ ।

देउवाको मेलम्ची भ्रमणले जनतालाई एकहदसम्म निरश बनायो किनकी दुई महिनाभित्रै अर्थात् दशैँमा मेलम्चीको पानी पिउने सपना देखेका नागरिक निरश भएका छन् । कामको पछिल्लो विवरण र समग्र अवस्थाबारे सञ्चारमाध्यममा ‘मेलम्ची अर्को दशैँमा’ भनेर आएपछि निरश हुनु स्वाभाविकै पनि हो । कामको अवस्था पनि त्यही छ । तर, देउवाले ‘१५ वर्षदेखि काम अल्झिरहेको छ, पैसाको चिन्ता नलिनोस् तर, काम चाँडो सक्नोस्’ भनेर अलिकति आशा थपेका छन् । अचम्म के भने २०६१ बैशाखमै मेलम्चीको प्रवेश मार्ग निर्माणमा अनियमितता भएको भन्दै शाही आयोगबाट पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई गिरफ्तार गरेको थियो । आज उनै देउवाबाट यस्तो निर्देशन आउनु कति सान्दर्भिक होला ?

विगत जे भए पनि सकारात्मक सोचले मात्र आगामी दिन सुन्दर हुनेछन् । यही मूलमन्त्रलाई आत्मसात गरेर आशा जगाउने हो भने यत्तिका वर्ष गरेको दुःख अब करिब एक वर्ष गर्न हामी काठमाडौंबासी हिचकिचाउने छैनौं । मेलम्ची खानेपानी आयोजनाका कार्यकारी निर्देशक रामचन्द्र देवकोटाको भनाईलाई आधार मान्ने हो भने अब २७ दशमलव ५ किलोमिटर सुरुङ खनिसक्न केवल २ दशमलव १९ किलोमिटर मात्र बाँकी रहेको छ । सिन्धुबाट माथी, अम्बाथानबाट तल र ग्लाल्थुमबाट तल र माथी गरी चार ठाउँबाट सुरुङ खन्ने काम भइरहेको छ । १७ करोड लिटर पानी राजधानी आइपुग्दा सडक पखाल्न नपुगे पनि झण्डै तीन दशकदेखि बढेको उपत्यकाको जनसंख्यालाई पर्याप्त मात्रामा पिउन मात्रै पुग्यो भने पनि मेलम्चीले वर्षौंदेखिको उपत्यकाबासीको पीडामा मलम लगाउने नै छ ।

सीएमसीले पुष्भित्र सुरुङ खनिसकेर प्लाष्टरको काम सकोस् र आयोजनाले मुहानमा बनाउनुपर्ने पाँच तले कन्ट्रोल अपरेशन हाउन, बाँध र सुन्दरीजलमा बनाउन बाँकी खानेपानी प्रशोधन केन्द्रलगायतका बाँकी सबै काम वर्ष दिनभित्र सकोस् हामी सबैको कामना नै यही छ । यदि यति काम अबको एक वर्षभित्र सक्यो भने त्यसपछि नयाँ पाइप संरचनामा मेलम्चीको १७ करोड लिटर खानेपानी परीक्षण हुनेछ र त्यसपछि काठमाडौं उपत्यका खानेपानी लिमिटेड (केयुकेएल) ले उपत्यकाबासीका घर–घरमा जडान गरिएका धारामा मेलम्चीको पानी पुर्‍याउनेछ ।

तर, यो वा त्यो बहानामा अब पनि सीएमसी, आयोजना, पीआइडी वा केयुकेएलले काममा कम्प्रमाइज नगरुन् । उपत्यकाबासी साँच्चै नै ‘काकाकुल’ बनिसकेका छन्, सरकारले न्यूनतम अधिकारबाट नागरिकको संवैधानिक हकसमेत खोसिरहेको छ । अन्य देशका नागरिक हेर्ने हो भने उनीहरू यस्ता थुप्रै न्यूनतम सुविधाबाट धेरै माथी उठिसकेका छन् र त ‘विकास’ सोच्न पाएका छन् । अबको एक वर्षपछि नेपाली त नभनौं उपत्यकाबासीले मात्रै पनि यस्ता झारे समस्यामा अल्झनु परेन भने आफ्नो सपना ‘खानेपानी’ बाट ‘विकास’ मा लगाउन पाउनेछन् । सरकार ! विगतमा जस्तो अर्को दशैँमा पनि उपत्यकाबासीलाई मेलम्ची पानीको सन्दर्भमा ‘हात्ती आयो हात्ती आयो फुस्सा…!’ नबनाइयोस् ।