काठमाडौं, फागुन ३० ।
आजभोलि राजधानीमा थुप्रै मानिसहरूले धुलो र धुँवाबाट जोगिन मुखमा मास्क लगाइएको देखिन्छ । हाम्रो बजारमा पाइने कम गुणस्तरको कपडाको मास्कले सबै प्रकारका वायु प्रदूषण छेक्न सक्दैनन् । चिकित्सकहरूकाअनुसार सर्जिकल मास्क भनेर चिनिने मास्क प्रयोग गरेमा केही हदसम्म जोगिन सकिन्छ । धुँवा र धुलोले गर्दा काठमाडौं उपत्यकामा बसोबास गर्ने मानिसहरूको दैनिकी थप कष्टकर बन्दै गइरहेको देखिन्छ । प्रदूषणबाट जोगिन मानिसले प्रयोग गर्ने कम गुणस्तरको माक्सले करिब पाँच प्रतिशत मात्र वायु प्रदूषण छेक्न सक्ने नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्का अनुसन्धानकर्ता डा. कृष्ण अर्यालले बताएका छन् ।

डा. अर्यालले भने, ‘सामान्य रूपमा पाइने तथा कमसल खालका मास्क बाहेक अस्पतालहरूमा पाइने सर्जिकल मास्क किनेर लगायो भने केही हदसम्म कम गर्न सकिन्छ । कपडाको मास्कको सट्टा त्यो मास्क प्रयोग गरियो भने स्वास्थ्यमा धेरै असर गर्ने स–साना कणहरू छिर्नबाट केही हदसम्म बचाउँछ ।’

धेरैजसो गाडी तथा कल–कारखानाबाट निस्कने धुँवामा पार्टीकुलेट म्याटर कपालको रौँभन्दा दशौँ गुणा स–साना हुन्छन् । त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पतालका छाती तथा श्वास–प्रश्वास विशेषज्ञ प्रा.डा. करजिरनाथ योगीको भनाईअनुसार ‘त्यसबाट जोगिन कपडाको माक्सबाट बच्न सकिन्न । हलुका निलो रङ्गको मास्क धेरैले लगाएको मैले देखेको छु, जुन नलगाए बराबर नै हो । अरू मेडिकल मास्क पाइन्छन् । ती प्रभावकारी हुन्छन् तर, अलि महँगो छ ।’

प्रदूषणबाट जोगिन घरभित्र हावा शुद्ध पार्ने उपाय वा बाहिर मास्क लगाउने उपायभन्दा पनि महत्वपूर्ण प्रदूषण चाहीँ कसरी घटाउने हो भन्नेतर्फ सोच विचार गर्नुपर्छ । वायु प्रदूषणको दीर्घकालीन उपाय तत्काल नखोजिने हो भने हाम्रो जीवनमा फोक्सो, छाला तथा आँखाका रोगीहरू दिनानुदिन वृद्धि हुँदै जाने चिकित्सकहरूको धम्याई रहेको छ ।