काठमाडौं, माघ १६ ।
आज शहीद दिवस, विविध कार्यक्रम गरी मनाइँदै छ । विभिन्न राजनीतिक दलहरूले आज राजधानीलगायत देशभर शहीदको सम्झनामा विचार गोष्ठीलगायत कार्यक्रम आयोजना गरी मनाउने भएका छन् ।

विक्रम सम्वत् १९९७ सालमा राणा शासनको विरोध गर्दा फाँसी दिएका चारसहित अहिलेसम्म देशमा एक सय २४ जना शहीद भएको गृह मन्त्रालयको तथ्यांकमा उल्लेख गरिएको छ । १९९७ साल माघ १० गतेदेखि १६ गतेसम्म राणा शासकले गंगालाल श्रेष्ठ, धर्मभक्त माथेमा, दशरथ चन्द र शुक्रराज शास्त्री जोशीलाई मृत्युदण्ड दिएका थिए । ती चार विभूतीको स्मरण गर्दै १६ माघमा अर्थात आजको दिन शहीद दिवस मनाउने गरिएको हो ।

गृह मन्त्रालयकाअनुसार १९९७ मा चार, ०६२/६३ को जनआन्दोलनमा मारिएका २५ जनासहित अन्य गरी ६८ जनालाई शहीद घोषणा गरिएको छ । त्यस्तै, तराई मधेश, थरुहट आन्दोलनका क्रममा मारिएका ४१ सर्वसाधारण र ११ सुरक्षाकर्मीसहित ५२ जनालाई पनि शहीद घोषणा गरिएको गृह मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

यस्तै, गृह मन्त्रालयका उपसचिव एवं सूचना अधिकारी भविश्वर पाण्डेले विभिन्न समयमा गरी हालसम्म घोषित शहीदको संख्या एक सय २४ जना नै रहेको बताएका छन् । शहीद घोषणा प्रस्ताव गर्ने प्रमुख निकाय भनेकै गृह मन्त्रालय हो । गृहकै प्रस्तावमा सरकारले विभिन्न समयमा मारिएका व्यक्तिलाई शहीद घोषणा गर्ने गरेको छ । तर, मन्त्रालयसँग कुन र कस्तो घटनामा मारिएका व्यक्तिलाई शहीद घोषणा गर्ने भन्ने मापदण्ड भने छैन ।

सूचना अधिकारी पाण्डेले मन्त्रालयसँग शहीद घोषणासम्बन्धी विशेष खालको मापदण्ड नभएको बताए । मन्त्रालयका अधिकारीहरूकाअनुसार सरकारले स्पष्ट मापदण्डका आधारमा भन्दा पनि पछिल्ला समयमा अध्ययन अनुसन्धान बिना नै शहीद घोषणा गर्ने गरेको छ ।

यसैगरी, गृह मन्त्रालयकाअनुसार ०४६ को जनआन्दोलनमा मारिएकाबारे कुनै अत्तोपत्तो छैन । सो आन्दोलनमा मारिएका तथा २००७ सालदेखिकै विभिन्न घटनामा मारिएका व्यक्तिको सूची बनाएर सबैलाई शहीद घोषणा गर्ने गृहकार्य त्यसबेलाको सरकारले गरेको थियो । तर, त्यो गृहकार्य त्यत्तिकै सेलाएकाले ०४६ मा मारिएका व्यक्तिलाई शहीद घोषणा गरिएन । मन्त्रालयका सूचना अधिकारी भविश्वर पाण्डेले ०४६ मा मारिएका व्यक्तिहरूबारे कुनै जानकारी नभएको र सूचीसमेत नभएको बताए । त्यसबेला मारिएका व्यक्तिको सूची प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयमै त्यत्तिकै रहेको छ ।