काठमाडाैं, असाेज २८ ।
जीवित देवीका रूपमा मनाइने भक्तपुरको एकान्तकुमारी लुनिभाः बज्राचार्यलाई आज आइतबार बिहान कुमारी घर भित्र्याइएको छ । कुमारी घर भित्र्याएपछि आजदेखि कुमारी एवं तलेजु जात्रा सुरु भएको छ ।

घटस्थापनादेखि दशैँभरी कुमारी घरमा विराजमान गराई कुमारी जात्रा मनाइने परम्पराअनुसार कुमारीलाई तान्त्रिक विधिअनुसार पूजा गरी भक्तपुर नगरपालिकास्थित कुमारी घरमा विराजमान गराई पूजा गरिएको तलेजुका मूल नाइके नरेन्द्रप्रसाद जोशीले जानकारी दिए ।

तलेजुमा ऋग्वेद, यर्जुवेद, अथर्ववेद, सामवेद र चण्डी पाठ गरी राजोपाध्याय र कर्माचार्यले कुमारीको पूजा गरी कुमारी जात्रा मनाइने उनले बताए । यो अवधिमा टिबुक्छेँमा रहने ११ जनाको गणकुमारीकोसमेत तलेजु ल्याएर पूजा गरिन्छ ।

कुमारीलाई आजै दरबार स्क्वायरस्थित चतुर्ब्रह्म महाविहारमा लगेर पूजा गरी पुनः कुमारी घरमा लगेर विराजमान गराएपछि आजदेखि दशमीसम्म कुमारीको पूजा गर्न सर्वसाधारण आउने तलेजुका मूल नाइके जोशीले बताए ।

दशमीको दिन कुमारीको हातबाट तलेजुका पुजारी, मूल नाइकेलगायतलाई साइतको टीका लगाइदिएपछि सर्वसाधारणका लागि कुमारीले टीका लगाइदिने परम्परा छ । सोही दिन कुमारीले कुमारी घरबाट आफ्नै जन्मघर जाने इच्छा प्रकट गरेपछि घर लैजाने परम्परा रहेको छ ।

त्यसैगरी, नेपालकै मूल तलेजुका रूपमा लिइने भक्तपुर तलेजुमा बैद्धिक एवं तान्त्रिक पद्धतिअनुसार पूजा गरी दशैँ घरमा पञ्चायन निर्णायक समितिले निर्धारण गरेको शुभ साइतमा जमरा राखिन्छ । राजा हरिसिंह देव र देवल देवीले नेपाल सम्वत् ४४४ मा सिम्रनगढबाट ल्याएर श्री तलेजु भवानीलाई भक्तपुरमा प्रतिस्थापन गरेपछि तलेजु जात्रा मनाउने परम्परा सुरु भएको तलेजुका मूल नाइके जोशीले बताए ।

घटस्थापनादेखि दशमीसम्म मूल गुठी, चौगुठी समुदायले श्रीद्धिमाजु देवीमासमेत पूजाअर्चना गर्ने परम्परा रहेको छ भने आजै भण्डार पोखरीमासमेत विशेष पूजा गर्ने परम्परा रहेको छ । तलेजुमा सप्तमीदेखि दशमीसम्म तलेजु जात्रा मनाइन्छ भने सप्तमीदेखि महानवमीसम्म ५४  बोका, ३२  राँगा र २४ हाँसको बलि दिइ कालरात्री गरी जात्रा मनाइने तलेजुका मूल नाइके जोशीले बताए ।

तलेजुमा मूल पुरोहितले मांशाहुती होम सम्पन्न गरेपछि तलेजुमा बलि दिइने परम्परा रहेको छ । सप्तमीको दिन तलेजुलाई देवगृहबाट स्थानान्तरण गरी  घरमा विराजमान गराई जात्रा मनाउने परम्परा छ ।