काठमाडाैं, जेठ ३० ।
नेपालका नेवार समुदायले आज बुधबार ज्येष्ठ शुक्ल षष्ठीका दिनमा सिथि नख: पर्व मनाइरहेका छन् । वर्षातको याम सुरु हुनै लाग्दा नेवार समुदायले तिथि हेरेर सिथि नखः पर्व मनाउने गर्छन् । वर्षायाममा प्रवेश अनि पानीको मुहान सरसफाईका लागि नेवार सभ्यता र संस्कारअनुसार हरेक वर्ष ज्येष्ठ शुक्ल षष्ठीका दिनमा याे सिथि नख: पर्व मनाइने प्रचलन रही आएकाे छ ।

बुधबार परेको सिथि नख: पर्वको अवसरमा ललितपुर महानगरपालिका- सम्पदा संस्कृति तथा पुरातत्त्व संरक्षण केन्द्रले पोखरी तथा धारा सफाईको कार्यक्रम आयोजना गरेकाे छ । सिथि नख: चाडले पानीको मुहान संरक्षण र पानीको महत्त्वमाथि पनि प्रकाश पार्छ । आजको दिन इनार, कुवा अनि पोखरी वरीपरी पूजा गर्ने अनि यसरी पूजा गर्नु पूर्व सरसफाई गर्ने चलन रहेकाे छ । यसरी सबै जना भेला भएर पूजा गरिसकेपछि वर्षभरी त्यहाँ फोहोर नगर्न धार्मिक अनि साँस्कृतिक हिसाबले पनि बाध्यकारी हुन्छ ।

यसरी सिथि नखःमा सरसफाई गरिसकेपछि केही दिनका लागि पानीका मुहान प्रयोग गर्न बन्द गरिन्छ । मुहान नचलाएपछि पानी स्थिर हुन्छ । अनि पानीको सतह राख्नुपर्छ भन्ने मान्यता छ । पानी सफा गर्दा इनारभित्र पसेर, पोखरी अनि कुवामा पसेर नै सफा गरिन्छ । यसो गर्नाले पानीका तलका सतह जस्तै हिलो, लेदोलगायत जमेका फोहोर पदार्थहरू माथि आउने हुन्छ । ती कुराहरू तल्लो तहमा थिग्रिन पनि केही दिन पानीको मुहान प्रयोग नगरीकन शान्त राखिन्छ । यसरी मुहान सफा गरिसकेपछि त्यहाँ दुध, घ्यु, मह, दहीलगायतका कुराहरू हालिन्छ ।

सिथि नख: का दिन पानीका मुहानको सामूहिक सरसफाई गरिसकेपछि घर-घरमा गएर परम्परागत नेवा: खानाहरू बारा, चटामरी, छोयला जस्ता परिकारहरू खाने चलन पनि रहेकाे छ ।