काठमाडौं, फागुन ३ ।
आज युवायुवतीहरूको लागि विशेष दिन अर्थात ‘भ्यालेन्टाईन डे’ । जुन प्रेम दिवसको रूपमा प्रख्यात रहेको छ । यसैबीच, आज सो दिवस मनाउन नेपाललगायत संसारभर विविध कार्यक्रमको आयोजना गरी मनाइँदैछ ।

आजको दिन प्रेमी–प्रेमिकाहरूले एक अर्कालाई विभिन्न उपहार दिएर माया दर्शाउने तथा आफूलाई मन परेका व्यक्तिसमक्ष प्रेम प्रस्ताव राख्ने गर्छन् । सोही अवसरमा विभिन्न सांस्कृतिक कार्यक्रमसमेत आयोजना गरिँदैछ । अहिले विश्वभर युवायुवतीले विशेष महत्वका साथ मनाउने ‘भ्यालेन्टाईन डे’ अर्थात प्रणय दिवसका बारेमा विभिन्न किम्बदन्ती रहेको छ ।

‘भ्यालेन्टाईन डे’ को औपचारिक सुरुवात सन् २६९ बाट रोमनबाट भएको मानिन्छ । यो दिवससँग एउटा दुःखान्त प्रेम कथासमेत जोडिएको छ । तत्कालीन रोमन सम्राट क्लाउडियस द्वितीयले आफ्ना सैनिकलाई प्रेम तथा विवाह गर्न रोक लगाएका थिए ।

प्रेम र विवाहले सैनिक कमजोर हुन्छन् तथा युद्धसँग सम्बन्धित गोप्य सूचना बाहिर सार्वजनिक हुन्छ भन्ने धारणाले सम्राट क्लाउडियसले प्रेम तथा विवाहमा रोक लगाएका थिए । तर, सम्राटको नियम मन नपराउनेमध्ये रोमनका पादरी सन्त भ्यालेन्टाईनले प्रेमको पक्षमा आवाज उठाए । उनले प्रतिबन्ध उल्लंघन गर्दै धेरै सैनिकको सार्वजनिक रूपमा विवाह गराएका थिए ।

सम्राटले उनलाई पक्राउ गरी मृत्युदण्डको सजाँय सुनाएर जेलमा राखे । जेलमा रहँदा सन्त भ्यालेन्टाईनको जेलरकी दृष्टिविहीन छोरीसँग माया बस्यो । आफूलाई मृत्युदण्ड दिनुअघि सन्त भ्यालेन्टाईनले लभ फ्रम योर भ्यालेन्टाईन भन्ने हस्ताक्षरसहितको प्रेमपत्र आफ्नी प्रेमिका अर्थात जेलरकी छोरीलाई दिएको कथन छ । उनले आफ्ना दुबै आँखा प्रेमिकालाई दिएर मृत्युदण्ड स्वीकारेका थिए । उनलाई सन् २६९ को फेब्रुअरी १४ मा मृत्युदण्ड दिइएको थियो ।

सन्त भ्यालेन्टाईनले प्रेमका लागि गरेको त्यस त्यागको सम्झनामा विश्वभर हरेक वर्ष फेब्रुअरी १४ मा प्रेम दिवसको रूपमा ‘भ्यालेन्टाईन डे’ मनाउने गरिएको हो ।